گفت: «مؤمنِ برخوردار» .
گفته شد: از مال؟
گفت: «نه ؛ لیکن برخوردار از دانشى که اگر به او محتاج شدند ، از دانشش سود برند و اگر از او بىنیاز شدند، خودش به آن اکتفا کند» .
امام على علیه السلام ـ در بیان موعظههاى لقمان علیه السلام به پسرش ـ : اى پسرم! کسى که یقینش کم شده و نیّتش در طلبِ روزى ضعیف گشته ، [باید بداند که] خداوند ـ تبارک و تعالى ـ به اراده خود، او را در سه حالتْ آفریده و به او روزى داده است ، که در هیچ یک از آن [حالت]ها کارى از دست او بر نمىآمد. [بنابر این، او باید بداند که ]خداوند ـ تبارک و تعالى ـ او را در حالت چهارم نیز روزى مىدهد .
حالت اوّل، این است که او در رحم مادرش بود و خداوند عز و جل او را در جایى استوار، روزى رساند ، به طورى که گرما و سرما اذیّتش نکرد. سپس [در حالت دوم] او را از آن جا بیرون آورد و روزىِ او را از راه شیر مادرش جارى ساخت و با این وسیله، او را کفایت کرد و پرورش داد و بى آن که او توان و نیرویى داشته باشد، او را بزرگ کرد. سپس [در حالت سوم] ، او را از شیر گرفت و روزىِ او را در کسب و کار پدر و مادرش قرار داد، و چنان در دلهاى آنان براى او محّبت و رحمت نهاد که گویى غیر از آن، چیز دیگرى ندارند ؛ به طورى که در بسیارى از حالات ، او را بر خودشان مقدّم مىداشتند. تا این که [به حالت چهارم رسید و] بزرگ و عاقل شد و براى خودش مشغول کسب و کار گردید . [در این حال ،] عرصه بر او تنگ شد و به پروردگارش بد گمان گشت و همه حقوق خدا را در مالش انکار کرد، و از ترس تنگىِ روزى و بدگمانى به این که خداوند ـ تبارک و تعالى ـ اکنون و در آینده، روزىِ بازماندگانِ او را بدهد ، بر خود و خانواندهاش سخت گرفت .
اى پسرم! بدترین بنده، همین است .
امام على علیه السلام :هر روزى که در آن خداوند نافرمانى نشود ، عید است .
امام على علیه السلام :نگاه کردن به سبزه موجب شادابى است .
امام على علیه السلام :هیچ لباسى زیباتر از سلامتى نیست .
امام على علیه السلام :غذا خوردن را با چشیدن نمک آغاز کنید .
امام على علیه السلام :چه نیکو جایگاهى است حمّام ؛ یادآور دوزخ است و چرک را از میان مىبرد .
امام على علیه السلام :لباس پاکیزه اندوه را مىزداید .
امام على علیه السلام :خود را با آب از بوى ناخوشایند ، که دیگران را مىآزارد ، پاک کنید .
امام على علیه السلام :خانههایتان را از تار عنکبوت پاک کنید .
امام على علیه السلام :خط ، زبانِ دست است .
امام على علیه السلام :تراشه قلمت را بشکاف و پره آن را ستبر کن و آن را به جانب راست بُرِش بزن تا خطّت زیبا شود .
امام على علیه السلام :دوات خود را لیقه بگذار و نوک قلمت را دراز بتراش و میان خطها فاصله بگذار و حرفها را نزدیک هم بنویس ؛ این کار باعث زیبایى خط مىشود .
امام على علیه السلام :بهترین گفتار آن است که ترتیب نیک ، بدان آراستگى ببخشد و خاص و عام آن را بفهمند .
امام على علیه السلام :از سخن گفتن با کسى که گفتارت را نمىفهمد بپرهیز ، که تو را به ستوه مىآورَد .
امام على علیه السلام :وقتى براى گفتار ، زمان مناسبى نمىبینى سخن مگو .
امام على علیه السلام :بهترین گفتار آن است که نه ملال آور باشد و نه نارسا .
امام على علیه السلام :نیکویى گفتار در کوتاه بودن آن است .
امام على علیه السلام :آفت سخن ، طولانى کردن آن است .
امام على علیه السلام :بهترین شعر ، آن است که مَثَل شود .
امام على علیه السلام :مسواک کردن مایه روشنایى دیدگان است .
امام على علیه السلام :سربازان ، مایه عزّت دین و دژهاى والیاناند .
امام على علیه السلام :درهاى آسمان به روى مجاهدان گشوده مىشود .
امام على علیه السلام :دو نعمت است که ارزش آنها را نمىداند ، مگر کسى که آنها را از دست داده باشد : جوانى و تندرستى .
امام على علیه السلام :آداب ورسوم خویش را به فرزندانتان تحمیل نکنید ؛ زیرا آنان در روزگارى ، غیر از روزگار شما مىزیند .
امام على علیه السلام :هیچ پشتیبانى اطمینان بخشتر از مشورت نیست .
امام على علیه السلام :با دشمن خردمندت مشورت کن ، ولى از رأى دوست نادان خود بیمناک باش .
امام على علیه السلام :بهترین کسان براى مشورت ، صاحبان خرد و دانش و افراد با تجربه و دوراندیشاند .
امام على علیه السلام :پیش از تصمیمگیرى ، مشورت کن و پیش از عمل بیندیش .
امام على علیه السلام :مشورت دهنده باید در ارائه نظرش کوشا باشد ، و ضمانت پیروزى بر عهده او نیست .
امام على علیه السلام :رأى و نظر کسى برتر است که خود را از رأى مشاور بىنیاز نداند .
امام على علیه السلام :هرکس بر رنج کسب وکار صبر نکند ، باید رنج ندارى را تحمّل کند .
امام على علیه السلام :پیامبر خدا از به کار گرفتن کارگر ، پیش از تعیین مزدش نهى فرمود .
امام على علیه السلام :با فرودست خود مهربان باش تا فرادستت با تو مهربان باشد .
امام على علیه السلام :به احترام پدر و معلّمت از جاى برخیز ، گرچه فرمانروا باشى .
امام على علیه السلام :صدقه و وقف دو ذخیرهاند ، آنها را براى روز خودشان (قیامت) وانهید .
امام على علیه السلام :دانشمندان پاکترین مردم در خُلق و خوى و کم طمعترین آنان در خلقت و طبیعتاند .
امام على علیه السلام :با مرگ هر دانشمند ، چنان رخنهاى در اسلام پدید مىآید که تا روز قیامت هیچ چیز آن را فرو نمىپوشد .
امام على علیه السلام :خاکروبه را پشت در منزل نریزید ؛ زیرا جایگاه شیاطین(و میکرب) است .
امام على علیه السلام به مالک اشتر فرمودند :باید توجّه تو به آباد کردن زمین بیش از توجّه به گرفتن مالیات باشد ؛ زیرا مالیات جز در نتیجه آبادانى فراهم نمىآید .
امام على علیه السلام :آن که بر مسند قضاوت مىنشیند ، باید میان مردم در اشاره و نگاه و نشستن برابرى را مراعات کند .
امام على علیه السلام :برترین مردم ، داورترینِ آنها به حق است
امام على علیه السلام :فرمان خداى سبحان را بر پا ندارد جز آن کس که [در حق] مدارا نکند و خود را خوار نسازد و در پى طمع نرود .
امام على علیه السلام به مالک اشتر فرمودند :براى داورى میان مردم ، برترین فرد را از نظر خودت برگزین .
امام على علیه السلام :عدالت شالودهاى است که جهان بر آن استوار است .
امام على علیه السلام :عدالت ، عمل کننده به آن را از به گردنگرفتن حقوق مردم و مظالم آسوده مىکند .
امام على علیه السلام : پیروى از سنّت خدا و پایدارى دولتها نتیجه عدالت است .
امام على علیه السلام :عادلترین مردم کسى است که با داشتن قدرت ، عدالت بورزد .
امام على علیه السلام :عادلترین مردم کسى است که بیش از همه به حق داورى کند .